Każdy przedsiębiorca powinien wiedzieć, że w Urzędzie Patentowym można zastrzec nazwę i logo firmy. Dzięki temu zyskuje się najsilniejszą możliwą ochronę prawną marki. Problem polega na tym, że nie każde oznaczenie można w tej formie zabezpieczyć. Niniejszy artykuł to zbiór najważniejszych informacji o znakach towarowych. Jeśli zastanawiasz się, czy rejestracja znaku Ci się opłaci, to zapraszam do lektury.
Czy logo i nazwa firmy to znak towarowy?
Najprościej mówiąc znakiem towarowym jest każde oznaczenie, które nadaje się do komercyjnego oznaczania towarów i usług. Co do zasady będzie to logo np. Lukoil lub nazwa np. Żabka. Oprócz tego istnieją znaki niekonwencjonalne, takie jak zapach, kolor, znak 3D oraz tzw. znaki pozycyjne (np. charakterystyczna czerwona podeszwa butów). Tego się pewnie nie spodziewałeś, prawda?
Co więcej w określonych przypadkach można zastrzec kształt budynku (np. Pałac Kultury), gest (ruch palcami z reklamy TWIX-a) czy znak dotykowy (butelka obleczona w skórę). Jeżeli temat Cie interesuje to ponad 100 takich niekonwencjonalnych znaków towarowych znajdziesz tutaj: https://znakitowarowe-blog.pl/niekonwencjonalne-znaki-towarowe/
Pamiętaj jedynie, że aby jakieś oznaczenie mogło być uznane za znak towarowy musi mieć tzw. zdolność odróżniającą. Oznacza to, że dana nazwa bądź logo musi być na tyle fantazyjne, aby pozwalało na przekazanie informacji o źródle pochodzenia danego towaru lub usługi.
Czy każdą nazwę i logo firmy można zastrzec?
Otóż nie. Zgodnie z prawem, nie można zarejestrować w Urzędzie Patentowym znaków opisowych oraz takich, które są zakazane. Będzie to między innymi flaga, godło, herb RP, symbol Polski Walczącej i czerwony krzyż. Więcej na temat znaków opisowych dowiesz się z poniższego nagrania:
Jak zarejestrować znak towarowy?
Jeśli zależy Ci na ochronie nazwy lub logo na terytorium Polski, wystarczy złożyć wniosek do Urzędu Patentowego w Warszawie. Gdybyś jednak chciał zapewnić sobie ochronę na terenie całej Unii Europejskiej, rejestracji należy dokonać w Hiszpanii, w Urzędzie UE ds. Własności Intelektualnej.
Mając już zarejestrowany znak krajowy lub unijny, możesz jego ochronę rozszerzyć na wybraną wiązkę krajów. Dokonuje się tego poprzez Biuro Światowej Organizacji Własności Intelektualnej w Genewie w Szwajcarii.
Do 2016 r. procedura zastrzegania znaków towarowych w Polsce wyglądała tak, że urzędnik dokonując badania wstępnego: sprawdzał, czy znak nie należy do kategorii znaków wyłączonych z rejestracji (patrz wyżej). Następnie ekspert z Urzędu musiał samodzielnie sprawdzić, czy istnieją rejestrze znaki podobne do zgłaszanego. Jeśli takie znaki znalazł, rejestracja nie mogła dojść do skutku.
Od 15 kwietnia 2016 r. nastąpiła zmiana w sposobie rejestracji. W Polsce stosuje się obecnie tryb sprzeciwowy. Oznacza to, że urzędnik wykona tylko badanie wstępne, a następnie czeka 3 miesiące na pojawienie się sprzeciwu od firm posługujących się podobnymi znakami. Jeżeli sprzeciw nie wpłynie, znak zostanie zarejestrowany. Mimo wszystko pamiętaj, że konkurent, który przeoczył okres na złożenie sprzeciwu, nadal może jeszcze przez 5 lat wnosić o unieważnienie Twojego znaku.
Badanie znaku towarowego – czy jest konieczne?
Zanim zapłacisz za rejestrację znaku towarowego, powinieneś sprawdzić, czy w ogóle możesz się nim posługiwać. Większość przedsiębiorców uważa, że skoro firma jest zarejestrowana w CEIDG na ich nazwisko, to znaczy, że są właścicielami jej nazwy. To niestety błędny wniosek. Żaden urzędnik nie sprawdza, czy Twoja nazwa nie narusza cudzego prawa ochronnego.
Jeśli po latach prowadzenia biznesu i budowania dobrej opinii zechcesz zgłosić znak towarowy do rejestracji, może spotkać Cię niemiła niespodzianka, gdy okaże się, że identyczna lub podobna nazwa jest już zarejestrowana. W takiej sytuacji pozostaje Ci tylko poważny rebranding i zaprzepaszczenie używania budowanej latami marki.
Takich dramatów możesz uniknąć. Wystarczy zgłosić się do rzecznika patentowego z prośbą o przeprowadzenie badania zdolności rejestrowej znaku towarowego. Specjalista od prawnej ochrony marki oceni, czy w Twoim przypadku są jakieś przeszkody rejestracji. Jeżeli je znajdzie, to dowiesz się co powinieneś w znaku zmienić, aby zwiększyć szanse na uzyskanie ochrony.
Monopol na nazwę firmy– czy przysługuje po rejestracji znaku towarowego?
Po zastrzeżeniu nazwy w Urzędzie Patentowym masz na nią wyłączność, ale tylko w zakresie Twojej branży. Przy składaniu wniosku o rejestrację musisz wskazać towar i usługi, do oznaczania których Twój znak będzie służył.
Jeśli sprzedajesz produkty mleczne, to nie będzie Cię interesować ochrona na usługi fryzjerskie. Jeśli Twoja firma nazywa się „Żuczek”, to nie ma szans, żeby klient chcący kupić od Ciebie mleko pomylił się i poszedł do fryzjera o tej samej nazwie, prawda?
Mam nadzieję, że rozumiesz co mam na myśli. Ochrona nazwy obejmuje tylko rynek, na którym działasz. W takiej sytuacji konsument nie może się pomylić.
Rejestracja znaku towarowego – korzyści.
Jeśli nadal się wahasz i nie jesteś pewien, czy rejestracja znaku jest Ci do szczęścia potrzebna, oto lista kilku korzyści, które powinny Cię przekonać.
1) Po zastrzeżeniu znaku uniemożliwiasz kradzież Twojej marki.
Mam tu na myśli sytuację, kiedy konkurent zastrzega na siebie Twój znak towarowy. Takie przypadki są dość często spotykane. Jeśli wymyślisz chwytliwą nazwę produktu i jej nie zarejestrujesz, to musisz liczyć się z tym, że konkurencja nie śpi. Nieuczciwy przedsiębiorca może zastrzec na siebie Twoją markę, ponieważ w Urzędzie Patentowym panuje zasada „kto pierwszy, ten lepszy”. Jeżeli do tego dojdzie, latami utkniesz w sądach próbując takie prawo unieważnić.
Tymczasem rejestrując swój znak jako pierwszy, pacyfikujesz działania tego typu osób.
2) Rejestracja daje Ci narzędzie do walki z nieuczciwą konkurencją.
Pomyśl tylko – masz firmę ogrodniczą o nazwie LILA, a konkurencyjna firma w Twojej okolicy nazywa się LILAK. Wyrazy te są podobne. Jeśli zarejestrowałeś znak towarowy, możesz łatwo zmusić konkurencję do zmiany nazwy!
Świadectwo rejestracji zapewnia Ci przewagę. Samo jego okazanie powinno być wystarczające, gdyby jednak tak się nie stało, możesz łatwo dochodzić roszczeń na drodze sądowej. Udowodnienie, że to Tobie przysługują prawa do nazwy jest wtedy banalnie proste.
Spór w sądzie to zresztą ostateczność. Powołując się na przyznane Ci prawo ochronne, możesz usunąć ofertę konkurenta z Allegro, Olx czy eBay. Każdy z tych serwisów ma do tego stosowną procedurę. Aby jednak wykazać, że prawa do marki Ci przysługują, musisz wcześniej zgłosić ją do ochrony.
3) Zarejestrowany znak daje Ci możliwość budowania sieci franczyzowej.
Jeśli zamierzasz rozwijać swój biznes w taki sposób, to rejestracja powinna być koniecznością. Tylko dzięki niej możesz być pewien, że nikt nie przejmie Twojej marki. Zresztą na zarejestrowanym znaku towarowym możesz zarabiać również w inny sposób. Znak towarowy można wycenić i wnieść aportem do spółki. Na tym polega optymalizacja podatkowa. Możesz go również sprzedać. Wielu firmom bardziej będzie się opłacało kupić markę z już ugruntowaną pozycją, niż tworzyć nową od zera.
4) Symbol ® uwiarygadnia Cię w oczach klientów.
Od strony prawnej, charakterystyczna R-ka przy logo, to skrót od słowa „registered” i oznacza, że dane oznaczenie korzysta z najsilniejszej ochrony prawnej jako znak towarowy zarejestrowany. Pomimo tego, większość konsumentów tłumaczy to sobie jako oznaczenie oryginalności czy towarów i usług wyższej jakości. W końcu R-ka pojawia się przy logo największych marek świata. Takie tłumaczenie jest błędne, choć niewątpliwie poprawia sprzedaż. Widząc towar z R-ką i bez R-ki, ludzie statystycznie chętniej zaufają temu pierwszemu.
Co grozi za naruszenie znaku towarowego?
Po zarejestrowaniu znaku możesz spokojnie rozwijać swój biznes. Jeśli jednak konkurencja zacznie wchodzić na rynek z podobną marką, przysługuje Ci kilka roszczeń, które możesz wykorzystać.
Roszczenie o zaniechanie. Chyba najchętniej podnoszone w sprawach sądowych. Polega po prostu na zakazaniu dalszego używania Twojego znaku.
Roszczenie o naprawienie szkody. Powinno Cię szczególnie zainteresować, jeśli prowadzisz biznes polegający na udzielaniu licencji. Wtedy możesz żądać od naruszyciela odszkodowania w wysokości Twojej stałej opłaty licencyjnej pomnożonej przez okres czasu, w którym dochodziło do naruszenia. Sądy bardzo często zgadzają się z taką argumentacją.
Roszczenie o wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści. Tutaj sprawa się komplikuje, gdyż nie tak łatwo jest ustalić wysokość korzyści, jakie osiągnął konkurent dzięki korzystaniu z Twojego znaku. Z tego powodu częściej podnosi się roszczenie o naprawienie szkody.
Istnieją jeszcze roszczenia prewencyjne za naruszenie znaku towarowego. Jako właściciel znaku możesz żądać zaprzestania wytwarzania produktów z Twoim logo, a nawet wnioskować do sądu o wycofanie ich z obrotu lub zniszczenie.