W czasach, gdy Internet na stałe zagościł w życiu niemal każdego człowieka, mamy do czynienia z wieloma sytuacjami, w których popełniane są różnego rodzaju wykroczenia. Jednym z notorycznych tego typu przypadków jest łamanie praw autorskich. Co ważne, w bardzo wielu przypadkach jest to działanie wynikające z nieświadomości samych użytkowników.
Czym jest naruszenie praw autorskich?
Zgodnie z artykułem 1, Ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych „przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)”.
Naruszeniem praw autorskich nazywa się każde korzystanie z utworu chronionego prawem autorskim bez podstawy prawnej lub bez upoważnienia uprawnionego. Wyjątkiem jest tzw. dozwolony użytek osobisty. W takim przypadku utwór musi pochodzić z legalnego źródła i można z niego korzystać wyłącznie w celach osobistych (nie może być rozpowszechniany zarówno komercyjnie jak i niekomercyjnie).
Nawet jeśli przy utworze nie widnieje dopisek „wszystkie prawa zastrzeżone” lub znaczek © (copyright), nie oznacza to, że nie jest on chroniony przez prawo. Podobnie jest w przypadku zdjęć, na których umieszczono bądź nie znak wodny. Stąd, bardzo często błędnemu przekonaniu ulegają osoby, które kopiują fotografie z Internetu. Te utwory również w zdecydowanej większości posiadają prawa autorskie.
Symbolem używanym jako oznaczenie praw autorskich do nagrań muzycznych jest ℗ (Sound Recording Copyright Sign).
Co ochrania prawo autorskie?
Nawet jeśli utwór nie jest ukończony, to nabywa on prawa autorskie z chwilą jego ustalenia. Sama ochrona natomiast przysługuje twórcy niezależnie od wykonania jakichkolwiek formalności.
Chronionymi przez prawa autorskie są utwory:
- plastyczne i fotograficzne
- muzyczne i słowno-muzyczne
- literackie, naukowe i publicystyczne
- programy komputerowe
- lutnicze
- choreograficzne i pantomimiczne
- sceniczne, sceniczno-muzyczne
- audiowizualne (w tym filmowe)
- reklamowe
- architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne
- wzornictwa przemysłowego
Ochroną prawa autorskich nie są objęte pomysły, odkrycia, koncepcje matematyczne, metody i zasady działania oraz procedury. Objęty nią może być tylko i wyłącznie sposób wyrażenia.
Prawa autorskie wygasają po 70-ciu latach od śmierci twórcy. Są zbywalne i podlegają również dziedziczeniu.
Odszkodowanie za naruszenie autorskich praw majątkowych
W przypadku naruszenia praw autorskich, twórca może wystąpić z roszczeniami w formie nakazowej oraz odszkodowawczej. Autor w tym przypadku może żądać:
- zaniechania naruszeń
- usunięcia skutków naruszenia i naprawienia wykonanej szkody
- zapłacenia określonej sumy pieniędzy tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy
- wydania nabytych korzyści
Jeśli padliśmy ofiarą kradzieży lub przywłaszczenia naszych praw autorskich przez osoby trzecie, powinniśmy skontaktować się z kancelarią adwokacką, która pomoże nam dochodzić naszych praw w sądzie.