Każda placówka oświatowa funkcjonuje według indywidualnego statusu. W związku z tym każda z nich działa na innych zasadach zwłaszcza w przypadku regulaminów szkolnych czy też Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania. Niemniej jednak są takie reguły, które obowiązują w każdej placówce oświatowej, mianowicie rachunkowość. Księgowość w oświacie regulowana jest przepisami ustawy o rachunkowości, a kontrolę nad osobami zarządzającymi budżetem szkół są oczywiście dyrektorzy. Mimo że nie wymaga się od nich specjalistycznej wiedzy z zakresu księgowości, to zgodnie z ustawą o rachunkowości, to właśnie dyrektorzy ponoszą odpowiedzialność za nadzór nad rachunkowością placówki.
Obsługa finansowa w placówkach oświatowych
Ustawa o systemie oświaty, ustawa o finansach publicznych oraz ustawa o rachunkowości to podstawowe akta prawne formujące zasady prowadzenia księgowości w jednostkach należących do sektora finansów publicznych, a więc także w jednostkach oświatowych.
Każda placówka oświatowa, aby poprawnie prowadzić księgowość i efektywnie zarządzać finansami potrzebuje do tego wykwalifikowanej osoby. W szkole zadanie to można powierzyć odpowiednie zadania w zakresie gospodarki finansowej pracownikowi szkoły, którym jest np. główny księgowy. To jemu dyrektor powierza obowiązki i odpowiedzialność w zakresie gospodarki finansowej. Do zadań głównego księgowego należą takie czynności, jak:
- prowadzenie ksiąg rachunkowych,
- sporządzanie sprawozdań finansowych,
- wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi,
- kontrolowanie planu finansowego szkoły,
- gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą i organizacyjnej szkoły lub placówki.
Komu, oprócz księgowej, dyrektor może powierzyć obsługę finansową szkoły? Dopuszcza się jeszcze trzy formy takiej obsługi, a mianowicie powierzenie księgowości:
- utworzonemu wcześniej zespołowi ekonomiczno-administracyjnemu szkoły, tzw. ZEAS (Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół),
- prowadzenie jej wspólnie z gminą, powiatem bądź samorządem województwa,
- powierzenie prowadzenia obsługi księgowej podmiotowi uprawnionemu do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, czyli biurom rachunkowym.
Księgowość w oświacie – ogólne zasady
Zasady rachunkowości w placówkach oświatowych określone zostały w ustawie o rachunkowości. Wyróżnia się 7 zasad: zasada kontynuacji działalności, zasada ciągłości, zasada memoriału, zasada współmierności, zasada ostrożnej wyceny, zasada istotności oraz zasada indywidualnej wyceny.
- Zasada kontynuacji działalności. Szkoła będzie kontynuować działalność finansową w niezmienionym zakresie w najbliższej przyszłości.
- Zasada ciągłości. Wszelkie zasady związane z ustalonymi finansami będą podobne w kolejnych latach funkcjonowania jednostki.
- Zasada memoriału. Każda placówka oświatowa umieszcza w księgach rachunkowych oficjalnie informacje na temat wszystkich przychodów oraz obciążeń finansowych, bez względu na to, jaki był termin zapłaty.
- Zasada współmierności. Zawieranie w wyniku finansowym wszystkich przychodów finansowych placówki.
- Zasada ostrożnej wyceny. Związana jest z ustalaniem wartości aktywów i pasywów szkoły w celu uzyskania prognozy i jasnego obrazu w związku z finansami placówki.
- Zasada istotności. Wszelkie działania finansowe podejmowane przez placówkę oświatową muszą zostać wyodrębnione, by móc realnie ocenić sytuację majątkową szkoły.
- Zasada indywidualnej wyceny. Oddzielne ustalanie wartości aktywów i pasywów oraz przychodów finansowych placówki. To tzw. zakaz kompensaty.
Jeśli zasady te zostaną naruszone lub też placówka oświatowa dopuści się naruszenia zasad związanych z finansami publicznymi, organ sprawujący nadzór nad dysponowaniem środkami publicznymi w danej placówce, może ponieść karę w postaci upomnienia, nagany, a także może zostać na niego nałożona kara pieniężna. W celu uniknięcia tak surowych kar, można skorzystać z profesjonalnej pomocy Dzielnicowego Biura Finansów Oświaty, które zostało utworzone specjalnie do obsługi finansowo-księgowej placówek oświatowych.
Artykuł powstał ze współpracą z biurem rachunkowym SYGNUM.