W Polsce sądy to niezawisłe organy państwowe, które zostały powołane do stosowania prawa w zakresie rozstrzygania sporów pomiędzy podmiotami, które pozostają w sporze, decydowania o przysługujących uprawnieniach oraz dokonywania wszelkich innych czynności, które zostały określone w ustawach oraz umowach międzynarodowych.
Są różne dziedziny prawa, np. prawo podatkowe (Wrocław), lub prawo rodzinne.
Podział władzy sądowniczej
W Polsce wymiar sprawiedliwości sprawują:
- sądy powszechne,
- sądy administracyjne,
- sądy wojskowe,
- Sąd Najwyższy.
Czym zajmują się sądy powszechne?
Sądu powszechne rostrzygają w sprawach, które nie należą do właściwości sądów administracyjnych, wojskowych oraz Sądu Najwyższego. Sądy powszechne zostały również podzielone na sądy rejonowe, okręgowe oraz apelacyjne. Sądy rejonowe prowadzą największą liczbę postępowań. Ich obszar rozciąga się na obszar jednej lub kilku gmin. Są to sądy pierwszej instancji. Sądy okręgowe obejmują obszar kilku sądów rejonowych. Rozstrzygają one w sprawach poważniejszych, które wymagają większego doświadczenia sędziów. Sąd okręgowy może być zarówno sądem pierwszej, jak i drugiej instancji. Sądy apelacyjne są sądami drugiej instancji. Obszar ich działania obejmuje obszar działania minimum dwóch sądów okręgowych. Mogą w nich zasiadać wyłącznie sędziowie o szczególnie wysokim stopniu wiedzy i dużym doświadczeniu w zakresie orzekania.
Czym zajmują się sądy administracyjne?
Ich zadaniem jest sprawowanie kontroli nad działalnością administracji publicznej. Najważniejsze znaczenie ma orzekanie przez sądy administracyjne w wyniku wniesienia skargi. Zajmują się one również decyzjami administracyjnymi, pisemnymi interpretacjami przepisów prawa podatkowego wydawanych w indywidualnych sprawach, aktami prawa miejscowego czy aktami nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego. Wśród sądów administracyjnych można wyróżnić wojewódzkie sądy administracyjne i Naczelny Sąd Administracyjny. Wojewódzkie sądy w pierwszej instancji rozpoznają sprawy sądowo administracyjne, poza tymi które zastrzeżone są dla Naczelnego Sądu Administracyjnego. Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny m.in. rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych.
Czym zajmują się sądy wojskowe?
Sądy wojskowe to sądy szczególne, które sprawują wymiar sprawiedliwości w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w sprawach karnych w zakresie przewidzianym w ustawach, a także orzekają w sprawach, które zostały przekazane do ich właściwości odrębnymi ustawami. Istnieją również pewne wyjątki, w których sądy wojskowe sprawują wymiar sprawiedliwości w stosunku do osób nienależących do Sił Zbrojnych. Sądy wojskowe dzieli się na: wojskowe sądy garnizonowe i wojskowe sądy okręgowe.